PESTYCYDY – ICH NIE UŻYWAJ Terminu „pestycydy” używa się do określenia każdej substancji stosowanej do likwidowania szkodników i chwastów. Stworzono je po to by zabijać albo płoszyć żywe organizmy, uznawane za szkodliwe w produkcji rolnej. Ale pestycydy oddziałują toksycznie również na pożyteczne organizmy, także ludzi. Należy podkreślić, że pestycydy mogą rozprzestrzeniać się bardzo łatwo i zostać przeniesione do rzek i jezior. Są one oceniane jako substancje bardzo trudno ulegające biodegradacji, co zapewnia im długoterminową obecność w naturalnych ekosystemach. Ponadto, mają zdolność do biologicznej akumulacji, dzięki której, dostając się do łańcucha pokarmowego osiągają w tkankach ptaków i ssaków ostateczne stężenie o kilka milionów razy większe od początkowego stężenia w wodzie, glebie i roślinach. Najtragiczniejszy dowód potwierdzający ten fakt to, ciągle powiększający się zasób tych substancji w ludzkim ciele spowodowany spożywaniem pestycydów, rozpuszczonych w tłuszczach roślinnych i zwierzęcych z ryb, drobiu i wołowiny. Pestycydy stosowane są nie tylko w rolnictwie Około 230 substancji aktywnych znajduje się również w takich produktach jak spraye przeciw komarom, środki przeciwko pchłom, kleszczom, środki ochronne do drzewa, czy farby przeciwpleśniowe. Pestycydy lub nawozy zawierające pestycydy stosują również właściciele domów i ogrodów. Pestycydy mogą w bardzo różny sposób działać na żywe organizmy w zależności od metabolizmu, toksyczności i zalegania w organizmie. Ludzie narażeni są na kontakt z pestycydami wieloma drogami: poprzez żywność, wodę, powietrze, kurz. pestycydy mają wpływ na system odpornościowy, hormonalny, nerwowy, mogą powodować raka. Są jedną z przyczyn zaburzeń rozwojowych. W grupie najbardziej narażonej na choroby spowodowane żywnością czy wodą zanieczyszczoną pestycydami znajdują się dzieci poniżej 10 roku życia oraz dzieci nienarodzone (zagrożenie następuje w trakcie ciąży matki). Symptomy zatrucia: bóle głowy, podrażnienie, bóle brzucha, wymioty, zapalenie spojówek, osłabienie, problemy z koncentracją, drżenie mięśni. Ostre efekty działania pestycydów mogą jednakże ujawniać się pod postacią wielu symptomów - od łagodnego podrażnienia, aż po śmierć. Stwierdza się, że dzieci, które spożywają stosunkowo duże ilości owoców i warzyw pochodzących z intensywnego rolnictwa mogą być narażone na zaburzenia związane z uszkodzeniem układu nerwowego przez toksyny. Badania wpływu pestycydów na organizm prowadzi się dopiero od 15 lat. Ciągle jeszcze nie znamy wielu negatywnych skutków ich działania, ale naukowcy z całego świata alarmują coraz głośniej o możliwych negatywnych efektach zaburzenia systemu dokrewnego. Pestycydy mogą być uwalniane do środowiska na wiele sposobów. Wymywane z pól przedostają się do rowów, rzek i jezior; są wymywane do wód gruntowych skąd przedostają się do studni pitnych. Dryfowanie, parowanie i wytrącanie, przenosi pestycydy zarówno do pobliskich jak i odległych siedlisk. Mogą one przebywać dalekie odległości stając się częścią łańcucha pokarmowego lub skumulowane w tkankach zwierzęcych. W ten sposób dostają się do miejsc, w których nigdy nie były stosowane. Pestycydy wpływają na całe ekosystemy. Ptaki, ssaki, owady i inne żywe organizmy mogą być zatruwane pośrednio lub bezpośrednio przez spożywanie zakażonej żywności. Co dzieje się z pestycydami w środowisku, jak funkcjonują, na co wpływają – te pytania ciągle pozostają bez odpowiedzi. Występowanie złożonych związków chemicznych i ich wzajemne relacje są kolejną poważną luką w nowoczesnej nauce. Wiadomo, że pestycydy negatywnie oddziaływają na wszystkie inne organizmy żywe: ptaki, ryby i owady pożyteczne. Przeprowadzone w Niemczech badania wykazały, że obszary położone w sąsiedztwie upraw ekologicznych charakteryzują się wyższą bioróżnorodnością niż tereny położone w sąsiedztwie upraw konwencjonalnych. W krajach UE obserwuje się corocznie wzrost o kilka % rocznie udział produktów spożywczych zanieczyszczonych pestycydami. Na świecie istnieje ponad 1000 aktywnych składników pestycydów, które są ciągle wykorzystywane. W 2001 roku każdy kraj Unii Europejskiej zbadał średnio zaledwie 161 substancji. Mogilniki Składowiska w których przechowywane są przeterminowane środki ochrony roślin oraz nawozów są nie zawsze legalne lub nie w dostateczny sposób zabezpieczone (wsiąkają w glebę oraz są wywiewane przez wiatr). Chemikalia, jakie się w nich znajdują są wymieszane i utylizacja takiej mieszanki jest zazwyczaj bardzo trudna i niebezpieczna. Ponadto, wiele z tych miejsc nie zostało dobrze przygotowanych do przechowywania odpadów niebezpiecznych, pestycydy mogą wydostawać się na zewnątrz powodując znaczące szkody w środowisku. Dane dotyczące tego problemu są zazwyczaj nieosiągalne, albo bardzo się różnią. W Polsce, według oficjalnych danych, ilość pestycydów znajdujących się w istniejących mogilnikach waha się pomiędzy 18 000 ton do 60 000 ton a nawet 65 000 ton. Główne pestycydy których należy się wystrzegać herbicydy – niszczące rośliny. insektycydy – zabijające owady. fungicydy – używane do ochrony przed pleśniami. fumignaty – używane do sterylizacji gleby oraz do kontroli szkodników na terenach miejskich. Roundup – nawet bardzo niskie ilości są bardzo toksyczne i szczególnie niebezpieczne dla komórek embrionów ludzkich. Bardzo toksyczny. Aldryna i dieldryna – insektycydy stosowane do zwalczania szkodników drzew owocowych i gleby. W Polsce m.in. pod nazwami Agronex TA i Alvit 55. Czas rozkładu w środowisku do 25 lat. Bardzo toksyczny. Aldicarb - powszechnie używany w uprawach ziemniaków nie oznakowany jako niebezpieczny pestycyd uważany jest za jeden z najbardziej toksycznych substancji jaki kiedykolwiek używano. 1gram zabija psa. Chlordan – insektycyd stosowany do zwalczania gryzoni. Czas rozkładu w środowisku ponad 14 lat. Bardzo toksyczny. Hetachlor – insektycyd. W Polsce stosowany m.in. pod nazwą Agronex Hepta. Czas rozkładu w środowisku 3-5 lat. Bardzo toksyczny. Atrazyna - herbicyd stosowany powszechnie do zwalczania chwastów w kukurydzy. Już 1 łyżeczka do herbaty atrazyny rozpuszczona w ilości wody, jaka mieści się w basenie olimpijskim spowoduje, że osobniki męskie żab nabierają cech żeńskich. Taka koncentracja jest jednak dozwolona w wodzie pitnej w Anglii. W Polsce stosowanie atrazyny ograniczono do 1,5 kg na ha. Mirex – insektycyd stosowany do zwalczania mrówek, termitów i mączniaka. Używany jako środek przeciwpalny w tworzywach sztucznych, wyrobach gumowych i elektronicznych. Praktycznie nie rozkłada się w środowisku. Czas utleniania oszacowano na 1143 lata. Bardzo toskyczny. Toksafen – mieszanina ponad 670 związków. Insektycyd stosowany do ochrony bawełny, warzyw oraz zwalczania owadów przenoszących choroby zwierząt. W Polsce stosowany m.in. pod nazwami Kamfochlor, Melipax, Terpentol. Czas rozkładu w środowisku do 20 lat. Bardzo toksyczny. Lindane - zakazany od 2002 roku pestycyd. Jednak cały czas wykrywalny w wodzie (min. w Hiszpanii) oraz w większości czekolad. Przykłady występowania pestycydów - 43% wszystkich warzyw i owoców zawiera wykrywalny poziom pestycydów. - Woda deszczowa w wielu regionach Europy zawiera tak wysoki poziom rozpuszczonych pestycydów, że jej dystrybucja jako wody pitnej byłaby przestępstwem. - Ponad 25 milionów rolników narażonych jest raz do roku na zatrucie z powodu pestycydów stosowanych w rolnictwie. - 99% wszystkich zatruć występuje w krajach rozwijających się, tam gdzie prawa, zdrowie i edukacja są na najniższym poziomie. - 59% trafiających do Europy bananów spryskanych jest pestycydem Imazali, który znajduje się w grupie pestycydów powodujących choroby nowotworowe - 31 000 tonami pestycydów spryskiwane są corocznie pola Wielkiej Brytanii. - Najwięcej pestycydów używa się w uprawach bananów, kakao, kawy i bawełny.