Podlascy Żydzi



Medal Sprawiedliwy wśród Narodów Świata


  Trudno jest ustalić ostateczną liczbę Polaków, którzy pomagali Żydom w ucieczce spod hitlerowskiego terroru. 

  Kapituła Instytutu Pamięci Yad Vashem w Jerozolimie przyznaje wyróżnienie "Sprawiedliwy wśród Narodów Świata" (hebr. Chasidei Umot Ha-olam) osobom i rodzinom, które z narażeniem własnego życia ratowały Żydów podczas II wojny światowej. Medal i dyplom zostały powołane dekretem Knesetu w 1953. W latach 1944–50 uhonorowaniem Polaków niosących pomoc Żydom w czasie zagłady zajmował się Centralny Komitet Żydów w Polsce (CKŻP). Na podstawie relacji uratowanego wysyłano list dziękczynny, zazwyczaj także niewielką nagrodę pieniężną.

  Na każdym medalu widnieje motto pochodzące z Talmudu: "Kto ratuje jedno życie - ratuje cały świat". Jest to najwyższej rangi odznaczenie, jakim Państwo Izrael honoruje obcokrajowców. W czasie ceremonii nadania medalu w Alei Sprawiedliwych na Wzgórzu Pamięci w Jerozolimie odznaczeni sadzą drzewo oznaczone tabliczką z ich imieniem i nazwiskiem. 

  W Polsce żyje najwięcej Sprawiedliwych wśród Narodów Świata. Według Yad Vashem jest ich 5.874 wśród 20.757 osób na całym świecie (dane z 1 stycznia 2005 r.). Każda osoba, którą uznano za Sprawiedliwego wśród Narodów Świata, jest uprawniona do otrzymania od Yad Vashem stosownego certyfikatu. Jeśli osoba ta nie żyje, jej krewny może wystąpić o nadanie jej pamiątkowego obywatelstwa.

  Z województwa podlaskiego medalem „Sprawiedliwy wśród Narodów Świata” uhonorowano ponad 70 rodzin, z powiatu siemiatyckiego – trzy rodziny: Kopiec z Makark, Karczewskich ze Skiw Małych i Kozieradzkich ze Smarklic. 


Iwona Sawicka