POWIEDZONKA I SPECYFICZNE ZDANIA ZASŁYSZANE A A ciotka, furt szarlotkie robi – a ciotka znowu szarlotkę robi? A ociec na wycugu u siostry – Ojciec jest na dożywotnim utrzymaniu u siostry. A teraz jeśli rozdziałeś się to zrób sobie kawkie lub herbatkie. A skarpiety postaw przed drzwiami, ale uważaj aby sie nie pobiły. Ale wiejka dzisiaj! – Duży wiatr dzisiaj! B Bułkie proszę– dwie pryszczate i jedną gładką Bez most ( idź), bez las, przejdź bez ulice. Np. bez drogie - przez drogę. Blekotu sie najadła – Szaleju się najadła. Brechać - śmiać się dawniej np.sabaki brechajuć – psy szczekają. C Czehunka na Czeremchu (Hajnołku) pre - pociąg do Czeremchy (Hajnówki) jedzie Czy ta ciuchunka z czyrwonnym bampasem na Hajnołku pre? Czy ja jemu w garki patrzę? - nie obchodzą mnie jego sprawy Chodzić w odwietki - odwiedzać kobietę, która urodziła niedawno dziecko Co słychować? - co słychać? D Dajcie mnie dziesiątek zapałkow i paczkie cipsow. Daje dzisiaj mróz , oj daje! - zimno dziś Dali popalić - dokuczyli Deszcz cubani - deszcz pada, ulewny deszcz Dla mnie - tam, gdzie potrzebne „dla" podlasiacy często wstawiają celownik np. nos tabakierce i odwrotnie: daj dla cioci, boli dla mnie głowa (czasem „dla" przechodzi w „la" lub „na" np. sąsiadki z I pietra krzyczały kiedyś na podwórku: „Powiem na mamy!") rzeczy niewaluszcze - nie brudzące się Dla niego boli głowa - ( o kimś ) boli go głowa Dla mnie przystojny - według mnie przystojny Do osoby - określenie raczej wiejskie Dochodzić tołku - racjonalizować, porządkować argumenty Dom o 40 kominach - więzienie przy ul. Kopernika w Białymstoku Dwa nowe ksiendzy na parafie przyszli. Dwa tereny – gra, w Polsce grali wszyscy "w dwa ognie" Dzięki Romciu E Ech, nachomtolił, nachomtolił i zadowolony...Nie tak Ciebie uczyłam! Eto wsio? – to wszystko? G Grać w kaczanego - wielkanocna zabawa polegająca na toczeniu jajek po pochyłości, najlepiej po skośnie ustawionej dachówce (moja babcia zna grę, w której toczy się kółko i pomaga kijkiem, by nie upadło...) Grali w nogę banerką – graliśmy w piłkę puszką H Hapluczek jakiegoś czumargiesu wzioł i wypił a rano chodził jak czmut, aż dopiero wieczór sie odczmuchał - kieliszeczek jakiegoś samogonu wypiłem i rano chodziłem na ciężkim kacu, dopiero wieczorem doszedłem do siebie I Idz'iem s'ie przejedz'iem i zara wróc'im Iść pieszkom - iść na nogach, pieszo I po co tak lejesz ślozy? Idę na miasto (krakusy idą na pole - jesteśmy bardziej miejscy? żart, u nich pole to podwórko) Idziem na berbeluche do baryku? – Idziemy do baru na wino? Idz'iem s'ie przejedz'iem i zara wróc'im (gadka do klienta przed jazdą próbną samochodem) Iść do jego - do niego Iść pieszkom - pieszo K Kitraj się w samarę. Każdą razą bądź - w każdym przypadku Kogutu głowe urżneła. Kurna , duchota dzisiaj , że strach? Musi już nie pochłodnieje! L Leci jakby mu soli na ogon nasypali - biegnie, spieszy się. M Mąż na nocnej zmianie a ona chabala sobie przyprowadziła - chabal – kochanek Metr kartofli - 100 kg ziemniaków Mili gosci, ludzi kochani . Siadajta, jedzta, pijta, palta, sie bawta i gadajta . Chleba sie dokroi . Dziekuje.– z wesela My leziemy w arende, a ty stój na zeksa - my idziemy do sadu kraść owoce, a ty stój na czatach Moja matka s’ledzia rżnel’a, krew ciekl’a a s’liedź piszczal’ N Nie dziamgaj dziobem. Nie duż głowy - głowy ty mi nie zawracaj Nie halopaj uszamy. Nie miala ja co dzis nagotowac, to nagotowala podpierdalanki - podpierdalanka - rodzaj biednej zupki z ziemniaków. Nie zawracaj gitary - nie zawracaj głowy Niech sam weźmie. Niech sam zdymie ta kurtke. Napijem sie krepkostoja? - mocne wino z owoców lub nalewka No – często wtrącane słówko No, i on wtedy... - popularna konstrukcja zdania, szczególnie gdy opowiada się o kimś Nu jego - (czasami w wersji "jeho") - do diabła z nim O O jaki bagaty - taksowku kupił – O kimś kto kupił samochód Ot jaki namolny! P Pacziemu te jajka?- ile kosztują jajka? Pani, a te jajka od prawdziwej czy sztucznej kury – pytanie czy jajka są ze wsi czy z fermy Pani da bytylok lemondy, bulkie warkocowkie i cukierek za zlotowkie! Pierwsze słysze Pies działga - pies ujada Patrz, żeb ichni szczun liszniego psiuka wzion – Patrz, żeby ten smarkacz nie zabrał psa Przebrać się do nowego mieszkania - przeprowadzić się Po prostu - nadużywane w co drugim zdaniu "No, po prostu..." Poszedł w prymaki - chłopak po ślubie zamieszkał u żony ( prymaki z akcentem na i ) Pośpieszaj, pośpieszaj , bo już późno! Poka (lub paka) – na razie, cześć R Rodzice wyszli na wchodziny – rodzice poszli na parapetówę Rozeszpil sie i rozbuj – rozbierz się i zdejmij buty Roztworz telewizor – włączyć telewizor S Sadzić joby – bluzgać Samo rychtyk - w samą porę, o czasie Skrobać marchewki – deptać komuś po piętach. Będę dla ciebie skrobać marchewki, jak nie będziesz szedł szybciej - powie przykładny białostoczanin Sprzedaży lodów nie prowadzi się - (Napis w budce z goframi obok D.H. ‘Central’ w Białymstoku). Słyszę po nogach, że wieje Słychać spaleniznę- czuć spaleniznę Stój na zeksa – stój na czatach Szto czuwać? - co słychać? T Tamunajdzie łun kolie plota gdzie sztachiety lerzeli Tak robił, aż narobił modzeli na rencach – tak pracował, że dorobił się odcisków na dłoniach Taka adekwatna kobieta - tzn. kobieta na miejscu, umiejąca się znaleźć w każdej sytuacji Tata zaprah kabyłu i pajechau treści hnoj. Z saboju wziau sachary. Dzieci zastalisia doma i rezali sieczku. Razwerk ciahnuu koń susieda. Trzeba ich podnieść - trzeba je podnieść (np. jabłka) W Wiadro stojało - wiadro stało Wiesia, a podaj no dla mnie buty, gdzieś tam w rogu stojali! Wiezie na Polesko/Jurowiecko – zwrot do taksówkarza Wsio ryba - wszystko jedno Z Zalatywac do kogos na chwilke – zajść do kogoś na moment Zapluszczyć oczęta - zamknąć oczy Zaszczepnij lufcik na zaszczepke! Zataczać rękawy - podwijać rękawy Zjechać do domu - wrócić do domu Zrobić rezultat - policzyć się z kimś, zrobić z kimś lub czymś porządek Zrób dla kolegi herbaty. Zaświeć batarejką – poświeć latarką Zęby się chitają - cuś tu u pana duża rujnaga. Przed laty w białostockich Delikatesach: - Mata kawę? - Mielim. - To mielta. Ja poczekam... W mięsnym: - ma mielone? - mielim - to poczekam - wczora mielim! W rybnym: - śledzi są - jest - da dwóch